Prawa autorskie w Internecie

Już kończą się czasy bezkarnego łamania praw autorskich w Internecie. Znalazł się projekt ustawy, która grozi oszustom dosyć dotkliwymi karami. Mimo iż ten pomysł podoba się prawnikom i przedsiębiorcom, dominuje obawa, że szanse na skuteczną walkę z piratami są raczej niewielkie. We wszelkich sprawach dotyczących Internetu stosuje się przepisy prawa autorskiego, które opisuje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia" - stwierdza w artykule pierwszym ustawa z dnia 04 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24 poz. 83). W art. 1 ust. 2 ustawy, przedmiot prawa autorskiego doprecyzowano, zaznaczając, iż w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
•   plastyczne,
•   fotograficzne,
•   lutnicze,
•   wzornictwa przemysłowego,
•   architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
•   muzyczne i słowno-muzyczne,
•   sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
•   audiowizualne (w tym wizualne i audialne).

Pod ochroną prawa autorskiego pozostaje także, "opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja ". Ponadto, w myśl art. 3, "zbiory, antologie, wybory, bazy danych są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeśli zawierają nie chronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów".

Spod ustawowej ochrony wyraźnie wyłączono akty normatywne urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe i ochronne oraz "proste informacje prasowe".

Autorskie prawa osobiste to przede wszystkim prawo:

• do autorstwa utworu,
• do ochrony jego integralności,
• decydowania o pierwszym upublicznieniu utworu,
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

1. Zasady pobierania publikacji.

Bez zgody autora stron, właściciela praw autorskich i zarazem ich wydawcy w Internecie żadna część tej publikacji nie możne być przechowywana w systemach wyszukiwania lub przekazywana w żadnej formie i żadnymi środkami elektronicznymi, mechanicznymi, za pośrednictwem fotokopiarek czy w inny sposób, poza zakresem wynikającym z dozwolonego użytku chronionych utworów.

Zamieszczenie całego artykułu jest możliwe tylko za zgodą autora. Domyślnie takiej autor zgody nie udziela. Zgodę taką można w uzasadnionych przypadkach uzyskać kontaktując się z autorem. Bez zgody autora jest to zawsze naruszenie prawa autorskiego, nawet gdy nie wiąże się z uzyskiwaniem korzyści materialnych. Osiąganie korzyści może wpłynąć na wysokość i formę odszkodowania przyznawanego przez sąd, ale nie zmienia to samego faktu złamania praw autorskich. Już przy samym rozpowszechnianiu bez zezwolenia może ucierpieć wartość handlowa oryginału, jakakolwiek by ona wcześniej nie była...

2. Pobieranie ilustracji.

Elementy graficzne stworzone przez autora dla potrzeb serwisu i ilustracje, w tym zrzuty ekranu, również nie mogą być wykorzystywane bez zgody autora. Również domyślnie takiej autor zgody nie udziela.

Umieszczając na swojej stronie obrazki i downloady (pliki do ściągnięcia) narusza się prawo ale nie we wszystkich przypadkach. Jeśli umieszcza się na swojej stronie cudze obrazki: tapety, gify animowane i inne, które ktoś przygotował po to, aby wzbogacić swoją stronę narusza się prawa autorskie i łamie się prawo.

Jednak nie ma mowy o naruszaniu prawa, jeśli te obrazki pochodzą ze stron, rozpowszechniających darmowe grafiki na strony WWW, takie obrazki każdy może zamieszczać na swojej stronie.

Jeśli podoba się unikalna grafika na czyjejś stronie - zamiast po prostu ściągać ją i zastanawiać się, czy nie narusza się prawa – trzeba napisać mail-a do jej autora i zapytać, czy może udostępnić swoje grafiki.

Podobnie jest w przypadku innych plików - np. niewielkich programów, czy dodatkowych misji do gier. Jeśli są one opisane jako czyjaś własność albo po prostu zabiera się je z czyjejś strony, choć nie ma tam mowy o tym, że program jest darmowy – narusza się prawo autorskie. Jeśli natomiast plik można powielać i rozpowszechniać – wtedy wszystko jest w porządku.

3. Ochrona informacji prasowych.

Zgodnie z prawem autorskim ochronie nie podlegają proste informacje prasowe, rozumiane jako same informacje, bez komentarza i oceny ich autora. Autor rozumie to jako możliwość wykorzystywania informacji z zamieszczonych w serwisie tekstów, ale już nie kopiowania całości lub części artykułów.

4. Brak anonimowości i koniec bezkarności

W przypadku złamania prawa autorskiego nikt nie pozostaje anonimowy. Pozwala to na zmniejszenie poczucia bezkarności w przypadku plagiatów. Można zauważyć z jakiej przeglądarki korzysta użytkownik, w jakim systemie pracuje. Można też określić jego adres IP, identyfikujący komputer i przyporządkowaną mu domenę. Można nawet sprawdzić w jakiej rozdzielczości pracuje monitor. Na podstawie IP i domeny, można zlokalizować komputer, a dostawca Internetu ma obowiązek zarchiwizować (zalogować) każdą akcję w sieci (przeglądanie jakiejkolwiek strony, umieszczanie jakiejkolwiek strony w Internecie) i w razie nakazu, przedstawić te dane prokuraturze.

5. Dozwolonego użytek.

W prawie autorskim istnieje pojęcie dozwolonego użytku. Polega on na wykorzystaniu krótkiego fragmentu dzieła z podaniem jego autora i źródła - czyli zamieszczaniu cytatów. Wolno więc cytować framenty artykułów z serwisu, z podaniem źródła

...na sposób hipertekstowy, na przykład:

Jarosław Zieliński, Etykieta sieciowa, Winter.pl, 23 grudnia 1997.

(podawany jest więc kolejno autor, tytuł artykułu i odnośnik do niego, tytuł serwisu i odnośnik do niego, data ostatnich zmian w momencie tworzenia źródła - bo artykuł może się później zmieniać)

6. Działania prawne.                                            

Plagiaty w Polsce podlegają karze grzywny, ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do lat 3 - są ścigane nie tylko z powództwa cywilnego.

Plagiat jest ścigany przez prokuratora z powództwa karnego - osoby które go popełniają, są w krótkim czasie wzywane do sądu i przesłuchiwane przez prokuratora, a sprawy toczą się szybko, a nie ciągną się latami.

Dotyczy to wszystkich osób zamieszanych w proceder.

7. Skutki i konsekwencje prawne plagiatów rozpatrywane na podstawie Praw Autorskich i Kodeksu Karnego.

1. Notarialne zabezpieczenie dowodów - stron internetowych. Od tego momentu można już nawet i usunąć stronę, ale i tak pozostają dowody przestępstwa.
2. Uzyskiwanie danych firmy z IP i domeny - po ok. 5 minutach poznanie imienia, nazwiska, formy prowadzenia działalności, telefonu, adresu zamieszkania.
3. Przekazanie dowodów prawnikowi
4. Otrzymanie nakazu zabezpieczenia logów przez właściciela serwera - jeżeli tego nie zrobi lub ostrzeże, będzie sądownie odpowiadał za współudział.
5. Otrzymanie pisma z propozycją ugody
6. Jeżeli ugoda nie zostanie przyjęta niezwłocznie rozpoczynane są działania prawne